Podczas gdy w kościele katolickim 6 stycznia obchodzone jest Święto Trzech Króli, nasi wschodni sąsiedzi przygotowują się do Wigilii, która określana jest w tamtejszej kulturze różnymi nazwami, np. “Swiatyj Weczir” (Святий Вечір), “Bahatyj Weczir” (Багатий Вечір), “Bahata Kutia” (Багата Кутя). Nie wszystkie tradycje różnią się od tych celebrowanych w Polsce, jednak są też takie, których nie spotkamy w naszym narodowym świętowaniu, a oto niektóre z nich:

Przygotowanie stołu wigilijnego

Na Ukrainie, tak jak i w Polsce, pod obrus wkładane jest sianko, jednakże Ukraińcy dodatkowo na każdym rogu stołu układają główki czosnku, które mają odpędzać złe duchy. Tradycyjnymi potrawami, które w tym czasie pojawiają się na stole są kutia przygotowana z ziaren pszenicy lub jęczmienia, bakalii, maku i miodu, która jest daniem obowiązkowym na Ukraińskim Wigilijnym stole, oraz m. in. gołąbki z kaszą lub ziemniakami, ryby, barszcz i kompot z suszonych owoców. Ciekawostką nie znaną w naszym kraju są ozdoby świątecznego stołu, którymi w odróżnieniu od polskich stroików z igliwia, są zdobione jajka.

Prosfora

Na Ukrainie, tak jak i w Polsce, do świątecznej kolacji zasiada się dopiero po pojawieniu się na niebie pierwszej gwiazdy, jednak w tamtejszej tradycji ma to związek z wierzeniami, że kutię można zacząć jeść, gdy Układ Słoneczny wstępuje w główny na Rusi gwiazdozbiór Pioruna. Gdy już wszyscy zasiądą przy stole, głowa rodziny rozpoczyna modlitwę, a następnie rozdaje poświęcony w cerkwi przaśny chlebek zwany prosforą – odpowiednik naszego opłatka.

Ikona Narodzenia Chrystusa zamiast szopki

Po kolacji, tak jak i w naszej tradycji, niektórzy udają się na nabożeństwo, na Ukrainie nazywane jest Wełyke Poweczirja. Podczas tego zgromadzenia wierni adorują ikonę Narodzenia Chrystusa.

Dekorowanie choinki

Ozdobne drzewka ustawiane w domach są pogańskimi zwyczajami czczenia Pradrzewa Wszechświata. Wieszane na drzewku cukierki i orzechy symbolizują dary przodków, a światełka mają świecić jak gwiazdy na niebie.

Kolędnicy i Koladki Na Ukrainie grupy kolędników odwiedzają domostwa i składają życzenia, w zamian za co otrzymują poczęstunek w postaci słodkości. Kolędnicy chodzą po domach śpiewając ukraińskie obrzędowe pieśni zimowe zwane koladkami, które niegdyś wykonywane były na cześć Słońca z racji zimowego przesilenia.

Boże Narodzenie

Samo Boże Narodzenie obchodzone jest na Ukrainie 7 stycznia i nazywane jest Rizdwem (Різдво). Zarówno ten, jak i następny dzień świąt, nazwane są “Połohom Bohorodyci” lub “Synaksą”. Podobnie jak w naszej tradycji jest to okazja do spotkań z bliskimi, odwiedzin poprzedzonych wizytą w świątyni. Celebrowanie Świąt na Ukrainie jest bardzo rodzinne i wesołe. Jest to czas spokojny i cichy przerywany odwiedzinami Kolędników i Świętego Mikołaja, który na Ukrainie nosi strój biskupa i rozdaje wszelkie drobiazgi.

Autor: Instytut INTL